In Nederland is de
Autoriteit Consument en Markt (ACM, voorheen de Nederlandse Mededingingsautoriteit NMa) de aangewezen toezichthouder op de energiesector. De ACM:
Voor u, de zakelijke gasverbruiker, is effectief en onafhankelijk toezicht onder andere van belang om ervoor te zorgen dat:
- netbeheerders zich houden aan de regels;
- de Staat als aandeelhouder van de netten haar inkomsten uit het net niet kan beïnvloeden;
- transporttarieven werkelijke kosten weerspiegelen, efficiënt zijn en geen overwinsten opleveren voor netbeheerders;
- marktmanipulatie wordt voorkomen;
- geschillen tussen u en uw netbeheerder objectief worden opgelost.
Rol VEMW
VEMW komt op voor de belangen van de zakelijke elektriciteits- en gasverbruiker. VEMW kan als representatieve organisatie namens haar leden bezwaar maken tegen besluiten van algemene strekking van de ACM en kan uiteindelijk zelfs namens alle zakelijke energiegebruikers
beroep aantekenen bij de rechter. Een mogelijkheid die VEMW regelmatig gebruikt om uw positie te borgen.
Functioneren toezicht
Volgens de
Europese richtlijnen en verordeningen moet de toezichthouder onafhankelijk van de Staat en andere partijen kunnen handelen. De toezichthouder moet onafhankelijk besluiten kunnen nemen over de exclusieve taken die hem zijn toebedeeld in Europese richtlijnen. De overheid moet zich onthouden van bemoeienis met individuele gevallen en mag bovendien enkel beleidsrichtlijnen opstellen die niet te maken hebben met de exclusieve taken van de toezichthouder. Dat is belangrijk vanwege de directe betrokkenheid van de Staat bij de energiesector, onder meer als eigenaar van gasleverancier Gasterra, de landelijke netbeheerders TenneT en Gasunie en de rol van lagere overheden als eigenaren van regionale energie- en netwerkbedrijven. VEMW maakt zich hard voor effectief en onafhankelijk toezicht.
Europees toezicht
Naast een Nederlandse toezichthouder op de energiesector bestaat ook een Europese toezichthouder. De Agency for the Cooperation of Energy Regulators
(ACER); opgericht in 2011. ACER is een onafhankelijke Europese organisatie die de samenwerking tussen de nationale toezichthouders moet verbeteren. ACER:
Markttoezicht
Omdat er op de energiemarkten ook financiële transacties plaatsvinden vindt er ook
financieel toezicht plaats op de werkwijze van individuele bedrijven en gelden strenge regels.
ACM en ACER hebben als taak om voorwaarden te scheppen voor een goedwerkende groothandelsmarkt. Daarnaast moeten de toezichthouders het functioneren van de
groothandelsmarkt bewaken. ACER en ACM stellen daartoe periodiek marktmonitors op.
Sinds december 2011 zijn nieuwe Europese regels betreffende de markt integriteit en transparantie op de
groothandelsmarkt voor energie
(REMIT) van kracht. Voor sommige zakelijke gebruikers van energie hebben deze regels directe gevolgen omdat bijvoorbeeld geplande en ongeplande uitval van productie gemeld moet worden en in de toekomst zelfs transacties op de energiemarkt.
Mededinging
Als grote bedrijven of instellingen willen fuseren, dan onderzoekt de ACM de gevolgen voor de concurrentie op de energiemarkten. Als deze nadelig zijn, dan stelt de ACM voorwaarden aan de fusie of verbiedt deze helemaal. Daarnaast legt de ACM in specifieke markten zoals de energiemarkt extra regels op om de concurrentie te stimuleren. Meer concurrentie leidt tot betere prijzen en meer keuze voor consumenten en bedrijven.
Handhaving
De ACM onderzoekt klachten van consumenten en bedrijven om de onderliggende oorzaak van die klachten aan te kunnen pakken. Overtredingen worden bestraft met een boete of dwangsom. Waar mogelijk besteedt de ACM aandacht aan de klacht en/of het onderliggende probleem via voorlichtingscampagnes, dialoog met betrokken partijen of een publiek debat. Het bekendste instrument is de geschillenbeslechting.