Gasleveringszekerheid vanaf gasjaar 2025-2026 onder druk

Vraag naar laagcalorisch gas

Het kabinet heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de gasleveringszekerheid voor het komende en volgende gasjaren. Daarbij maakt het gebruik van een advies van landelijk gasnetbeheerder GTS. Dat stelt dat de vermindering van het risico op een capaciteitstekort in het komende gasjaar een gevolg is van drie ontwikkelingen. Ten eerste is de vraag naar laagcalorisch gas ('Groningengas') afgenomen door de ombouw van infrastructuur in omringende landen van laag- naar hoogcalorisch gas en energiebesparende maatregelen. Ten tweede is tijdens de vorige winter gebleken dat Duitsland op het moment van een piekvraag kan leveren aan Nederland. En ten derde is er minder kans op een capaciteitstekort tijdens piekvraag voor ruimteverwarming (zachte winters).

Gasopslag

Naast de import van vloeibaar gas (LNG) is de opslag van gas in ondergrondse bergingen zoals Norg, Grijpskerk en Bergermeer cruciaal geworden voor de leveringszekerheid omdat het aanbod van Groningengas en Russisch gas gemarginaliseerd is. Het Groningenveld bood naast laagcalorisch gas als commodity ook nog eens een ongekend potentieel aan flexibiliteit om aan elke piekvraag (koude winterdag) in Nederland en de ons omringende landen te kunnen voldoen. Deze functie wordt nu geleverd door de gasbergingen.

GTS geeft in haar advies aan de staatssecretaris aan dat als de winter van 2024-2025 kouder dan gemiddeld verloopt, zich een probleem kan voordoen. Wanneer de gasopslag door een koude winter relatief leeg zal zijn, is er zonder aanvullende maatregelen volgens de raming onvoldoende importcapaciteit om de gasopslagen weer te vullen tot 90 procent voor de volgende winter en dan aan de vraag te voldoen. Indien die volgende winter (2025-2026), óók kouder uitpakt dan verwacht, heeft Nederland te maken met een gasvolumetekort. De kans hierop wordt als uiterst klein ingeschat, maar het is van belang dit te voorkomen. Want als de situatie zich voordoet kan het gebeuren dat industriële gebruikers als eerste groep verplicht afgeschakeld gaan worden conform het Bescherm- en Herstelplan Gas (BHG). De staatssecretaris zegt in maart of april met een Kamerbrief te komen met eventuele mitigerende maatregelen, een aanvullende risico-analyse en een validatie van de raming van GTS. 

Afspraken

Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "met de sluiting van het Groningenveld is niet alleen het aanbod van laagcalorisch gas fors gereduceerd maar ook het belang toegenomen van de import van hoogcalorisch gas dat geconverteerd moet worden tot die laagcalorische gaskwaliteit. Die import is enorm afhankelijk geworden van vloeibaar aardgas (LNG) sinds de start van het conflict rond Oekraïne. De piekvraag op een koude winterdag kan niet geborgd worden door die import van LNG op dat piekmoment. De flexibiliteit die het Groningenveld bood om aan de piekvraag op enig moment te voldoen moet nu in belangrijke mate komen van de gasopslagen. Wanneer die bergingen in het begin van het stookseizoen gevuld zijn kan de voorzieningszekerheid zeker 1-2 maanden geborgd worden. De Rijksoverheid heeft met haar partners in het zogenaamde Gasbouw afspraken gemaakt m.b.t. de ontmanteling van dat gebouw, van de Groningengaswinning. Belangrijk onderdeel zijn afspraken m.b.t. de gasopslagen Norg en Grijpskerk. Die afspraken lopen in 2026 echter af. Gelet op de analyse van GTS is het dus van het grootste belang dat er vervolgafspraken komen over de vulling van de gasbergingen."

Bronnen: ministerie van EZK, GTS