Ingroeipad TenneT voor beschikbaar stellen interconnectie aan markt
Besluit ACM beoogt elektriciteitssysteem stabiliteit te borgen
Bij besluitvan 1 december 2020 heeft toezichthouder ACM de landelijk netbeheerder elektriciteit TenneT toegestaan om af te wijken van het ingroeipad naar de Europese verplichting tot het beschikbaar stellen van een minimaal percentage van de grensoverschrijdende netwerkcapaciteit aan de markt, met als doel dat TenneT de systeemstabiliteit beter kan waarborgen. Een dergelijke ontheffing kreeg TenneT ook voor het jaar 2020.
70 procent eis
Het Clean Energy Package van de Europese Commissie verplicht landelijke netbeheerders per 1 januari 2020 om minimaal 70 procent van de capaciteit van hun grensoverschrijdende verbindingen (interconnectoren) beschikbaar te stellen voor de handel in elektriciteit. Deze verplichting dient om handel tussen zogeheten biedzones te faciliteren. Een biedzone is een gebied waarbinnen één groothandelsprijs voor elektriciteit bestaat. Momenteel vormen de meeste Europese lidstaten een eigen biedzone. Het Europese elektriciteitsnet is opgesplitst in biedzones omdat marktwerking beperkt wordt door de beschikbare transportcapaciteit van het net.
Wanneer een TSO niet kan voldoen aan de 70 procent eis, zijn er twee opties: ofwel de TSO stelt een actieplan op om uiterlijk 31 december 2025 aan de eis te voldoen, of de biedzone moet worden gesplitst. In Nederland is gekozen voor een actieplan. Onderdeel van dat plan is een groeipad naar het voldoen aan de 70 procent eis. Tussen de start- en einddatum zal TenneT als landelijk netbeheerder per interconnector of kritiek netwerkelement (CNE) lineair moeten groeien naar het beschikbaar stellen van de volledige 70 procent. Over de voortgang hiervan wordt jaarlijks op 1 april gerapporteerd over het voorgaande jaar. De eerste rapportage zal dus plaatsvinden op 1 april 2021.
Actieplan
TenneT zet een aantal middelenin om te voldoen aan de 70 procent eis. TenneT gaat meer investeren in de Nederlandse infrastructuur, meer geld uitgeven aan cross-border redispatch, en nauwkeuriger kijken naar omgevingsfactoren die meer transport zouden kunnen toestaan. Verwacht is dat TenneT ordegrootte €400 mln tussen 2020 – 2025 zal investeren in verzwaringen van het binnenlandse net om aan de eis te kunnen voldoen. Het merendeel van deze investeringen was al gepland, maar wordt nu door TenneT versneld om de marktkoppeling met de ons omringende landen (bijv. elektriciteit uit Duitsland) te verbeteren. Als TenneT de vereiste lineaire groei niet haalt, bestaat het risico van een gedwongen biedzonesplitsing.
Derogatie
De beschikbaarheid van het netwerk kan worden beïnvloed door externe factoren waar een netbeheerder geen invloed op heeft. De belangrijkste factoren blijken zogenaamde lusstromen en het voorzien in voldoende redispatch bij uitvalssituaties.
Lusstromen, ook bekend als ‘loop flows’, zijn ongeplande elektriciteitsstromen in een biedzone die worden veroorzaakt door geplande elektriciteitsstromen in een aangrenzende biedzone. In Noord-Duitsland wordt meer elektriciteit opgewekt dan het Duitse net naar Zuid-Duitsland kan transporteren. Resultaat is een ongeplande verplaatsing van de in Noord-Duitsland ingevoede elektriciteit via de elektriciteitsnetten van Nederland, België en Frankrijk naar Zuid-Duitsland. TenneT geeft aan dat lusstromen op Nederlandse kritieke netwerkelementen tijdens een uitvalsituatie niet kunnen worden begrensd tot een acceptabel niveau. Ook voorziet TenneT een gebrek aan mogelijkheden voor redispatch wanneer het netwerk wordt geconfronteerd met uitval. De ACM verleent TenneT voor het jaar 2021 een derogatie voor lusstromen en uitvalsituaties. In geval van lusstromen of uitvalssituaties, hoeft TenneT daarmee niet aan de vereisten van het groeipad te voldoen. De ACM heeft eerder op 19 december 2019 een derogatie verleend voor lusstromen en uitvalssituaties (voor het jaar 2020) en de benodigde operationele implementatietermijn (voor de eerste drie maanden van 2020).
Uiterlijk op 30 juni 2021 moet TenneT bij de ACM een rapport indienen om een methodologie en projecten te ontwikkelen en te publiceren die voorzien in een lange termijn oplossing voor het gebrek aan dispatch en de beperking van lusstromen.