Gisteren sloot de consultatieperiode van de ACM voor de nieuwe reguleringsmethode voor elektriciteits- en gasnetten vanaf 2027. Deze vervangt de huidige methode die loopt van 2022 tot en met 2026. De reguleringsmethode van de ACM vormt de basis voor het vaststellen van de toegestane inkomsten van de netbeheerders elektriciteit en gas, en daarmee ook van de nettarieven. Het ontwerpmethodebesluit omvat de generieke uitgangspunten waarop de methode is gebaseerd, maar mist een duidelijke uitwerking van kaders. Gezien het belang heeft VEMW, in samenwerking met Energie-Nederland, onderzoeksbureau SiRM de opdracht gegeven te onderzoeken hoe deze kaders doelmatig kunnen worden ingevuld.
Nieuwe reguleringsmethode
Netbeheerders hebben een monopolie. Om netgebruikers te beschermen tegen misbruik van dit monopolie en eerlijke kosten te waarborgen, is extern toezicht nodig. In Nederland is dat de taak van de ACM, die de maximaal toegestane inkomsten vaststelt. De ACM baseert zich hierbij op de reguleringsmethode, die periodiek wordt herzien. De huidige reguleringsperiode loopt in 2026 af, en de ACM heeft grote veranderingen gepland voor de nieuwe methodiek vanaf 2027.
De nieuwe methode is, in tegenstelling tot de huidige, een kostengebaseerde methode: de toegestane inkomsten van de netbeheerder zijn gelijk aan de (efficiënte) gemaakte kosten. De huidige regulering is prijsgebaseerd, waarbij efficiënte kosten vooraf worden vastgesteld op basis van resultaten uit het verleden en vergelijkingen met andere netbeheerders via een benchmark of maatstaf. De nieuwe methode kenmerkt zich door een uiterst reactieve aanpak: gemaakte kosten worden als efficiënt beschouwd, tenzij het tegendeel wordt bewezen. Dat tegendeel kan worden aangetoond op basis van signalen en daaropvolgende onderzoeken door de ACM.
Onderzoek SiRM
De ACM heeft een duidelijke keuze gemaakt om deze nieuwe route in te slaan. De exacte invulling bleef bij publicatie van de ontwerpmethodebesluiten echter uit. Zowel Energie-Nederland als VEMW waren van mening dat deze invulling cruciaal is om de effectiviteit van de nieuwe methodiek te waarborgen en besloten onderzoeksbureau SiRM gezamenlijk opdracht te geven een doelmatige uitwerking te maken. Het onderzoek van SiRM stelt vier verbeteringen voor:
- Versterking van de investeringsplancyclus met structurele dialoog tussen beheerders, gebruikers en toezichthouder.
- Invoering van prestatiedoelstellingen en financiële prikkels voor tijdige uitvoering.
- Meer aandacht voor slim netgebruik en innovatie.
- Het inbouwen van duidelijke prikkels voor kostenbeheersing, bijvoorbeeld via benchmarking en normatieve toetsing.
Daarnaast benadrukt het onderzoek het belang van meer transparantie bij systeembeheerders en de ACM, en adviseert het de WACC-methodiek aan te passen zodat kosten eerlijker over huidige en toekomstige gebruikers worden verdeeld.
Duidelijkheid nodig voor alle betrokken partijen
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “Hoewel wij nog steeds onze vraagtekens zetten bij de keuze om de oude reguleringsmethodiek los te laten, zien we mogelijkheden om de nieuwe methodiek tot een succes te maken. De ontwerpmethodebesluiten geven echter te weinig duidelijkheid voor alle betrokken partijen om vertrouwen in de nieuwe methodiek te krijgen. Het rapport van SiRM laat zien dat met een flinke concretiseringsslag effectieve regulering mogelijk is. Invulling van duidelijke kaders en nauwe betrokkenheid van netgebruikers bij verschillende processen zijn daarvoor essentieel en zorgen ervoor dat alle partijen weten waar ze aan toe zijn.”
Het volledige rapport van SiRM vindt u in onze kennisbank.