De aanpak van netcongestie in de FGU-regio’s (Flevoland, Gelderland, Utrecht) begint effect te sorteren. Dat is het voorzichtig positieve bericht van demissionair minister Hermans in de Kamerbrief over de stand van zaken in het FGU-gebied. Met name in de Flevopolder en Gelderland lijkt het effect van de maatregelen zichtbaar. De voortvarende ontwikkeling van netuitbreidingen en de aanscherping van prognoses zorgen voor verlichting van de problematiek vanaf 2030. In Utrecht is het positieve effect minder merkbaar; daar zorgt de vertraging in de realisatie van netuitbreidingen voor een stijgende netbelasting tot 2033. Het stelt VEMW positief dat de resultaten van congestiemanagement zichtbaar worden, maar aangedrongen wordt op verdere ontwikkeling van maatregelen in samenwerking met netgebruikers.
Lucht in Flevoland en Gelderland, maar situatie Utrecht nog steeds nijpend
Volgens Hermans verloopt de uitbreiding van het net in Flevoland en Gelderland voorspoedig en volgens planning. Dat zou moeten leiden tot enige ruimte voor de realisatie van maatschappelijke doelen vanaf 2030. Toch is dat geen gegeven: voortdurende inzet op de huidige maatregelen blijft nodig om dit ook daadwerkelijk te realiseren. Daarnaast hebben aangescherpte prognoses van netbeheerders geleid tot extra ruimte. Door realistischere verwachtingen van de netbelasting in de komende jaren is het tekort aan transportcapaciteit kleiner dan eerder verwacht.
In Utrecht ligt de situatie wat anders. Vertragingen in de netuitbreiding, met name de bouw van het hoogspanningsstation Utrecht-Noord, zorgen ervoor dat het tekort aan transportcapaciteit blijft groeien. Zolang er geen geschikte plek voor het station is gevonden, zal dit helaas ook zo blijven. De problemen worden enigszins verzacht door maatregelen die de piekbelasting kunnen verlagen, maar dit effect is vooral lokaal. Voor structurele verlichting is netuitbreiding cruciaal.
Effectieve maatregelen voor congestiemanagement
Een aantal maatregelen zal in de nabije toekomst effectief zijn voor congestiemanagement. Met name de inzet van regelbaar vermogen op strategische plekken zal vanaf 2026 voor verlichting zorgen. In de regio Utrecht hebben TenneT en Stedin ongeveer 60 MW regelbaar vermogen weten te contracteren. Daarnaast heeft TenneT afspraken gemaakt met Eneco om twee warmtekrachtcentrales langer open te houden. Dit betekent dat extra invoeding op strategische plekken beschikbaar zal zijn wanneer het net zwaar wordt belast door afname. Ook wordt ingezet op netondersteunende batterijen. Richting 2030 verwachten netbeheerders circa 120 MW van deze batterijen te kunnen contracteren, die op momenten van lage netbelasting kunnen laden en op momenten van hoge belasting kunnen ontladen.
Een andere potentieel grote bron van congestiemanagement is de flexibiliteit van bedrijven. De inzet van deze vorm van congestiemanagement blijft echter nog zeer beperkt, omdat het netbeheerders niet lukt deze te contracteren. De minister heeft in een eerdere brief van 6 oktober al aangegeven dat zij in gesprek zal gaan met bedrijven en netbeheerders om deelname aan congestiemanagement voor bedrijven aantrekkelijker te maken.
Als laatste hebben TenneT, Stedin en Liander de mogelijkheden onderzocht om het net op momenten zwaarder te belasten. De verwachting is dat deze maatregel ongeveer 90 MW aan extra verlichting kan opleveren.
Doorontwikkeling cruciaal
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “Effectief congestiemanagement lijkt nu eindelijk enigszins van de grond te komen. Het is zeer positief dat de eerste effecten langzaam zichtbaar worden. Helaas blijkt een groot knelpunt nog niet opgelost. Wanneer in het land geen ruimte wordt vrijgemaakt voor de energietransitie, zal de vertraging alleen maar oplopen. Het is aan de overheid om proactief de regie te nemen en ruimte te reserveren voor cruciale infrastructuur zoals het hoogspanningsstation Utrecht-Noord.”
Grünfeld vervolgt: “Zoals de demissionair minister beschrijft, kunnen ook bedrijven een grote rol spelen in het verlichten van netcongestie. Deze congestiemanagementdiensten leveren zij aan de netbeheerders, die hen daar ook in tegemoet moeten komen. Gebalanceerde standaardcontracten en aantrekkelijke voorwaarden zijn daarbij absoluut vereisten. Het is dan ook positief dat het kabinet hier aandacht aan besteedt en het is te hopen dat netbeheerders aangespoord worden om in samenwerking met netgebruikers tot succesvolle oplossingen te komen.”
De Kamerbrief vindt u hier in onze kennisbank.