Kaderrichtlijn Water: landsadvocaat signaleert juridische risico’s door normoverschrijdingen voor nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen
Nederland kan voor de meeste doelen aan de KRW voldoen, doordat deze doelen ofwel bereikt zullen zijn, ofwel een beroep op een legitieme uitzondering kansrijk lijkt. Daar waar doelen niet gehaald worden doordat mogelijke maatregelen achterblijven, is een beroep op een uitzondering juridisch gezien minder robuust. Dit betreft met name de normoverschrijdingen voor nutriënten, gewasbeschermingsmiddelen en aan de uitspoeling van nutriënten gerelateerde metalen.
Dat blijkt uit een juridische analyse die door de landsadvocaat is uitgevoerd. Hij heeft in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de risicoanalyse gemaakt, na de eerdere toezegging aan de Tweede Kamer. Robert Tieman, demissionair minister van Infrastructuur & Waterstaat, heeft de Tweede Kamer recentelijk geïnformeerd over de uitkomsten van de analyse middels een brief. Hij schrijft dat er ook een significante groep gevallen overblijft waarin niet op voorhand gezegd kan worden hoe kansrijk het inzetten van een uitzondering is. De Europese Commissie kan bij een onterecht beroep op een uitzondering een inbreukprocedure starten, die uiteindelijk kan uitmonden in een boete (van meer dan € 5 miljoen) en/of een dwangsom (tot wel € 350.000 per dag).
Risico’s voor overheden
Risico’s voor Nederlandse overheden kunnen zich verder voordoen als voor de nationale rechter een beroep wordt gedaan op de verplichting om uiterlijk per 22 december 2027 de doelen bereikt te hebben of daarvoor tijdig de nodige maatregelen te nemen. Hierbij kan in uiterste gevallen de rechter een bevel opleggen om alsnog of sneller dan nu gebeurt de nodige maatregelen uit te voeren, al dan niet gekoppeld aan een last onder dwangsom. Dergelijke procedures zijn al aangekondigd door belangenorganisaties.
Risico’s voor bedrijven
Risico’s voor bedrijven zijn volgens de landsadvocaat lastiger te duiden. Hoewel niet gevreesd hoeft te worden voor een scenario waarbij activiteiten generiek niet meer mogelijk zijn (bijvoorbeeld omdat geen vergunningen meer verleend kunnen worden), kan het voorkomen dat specifieke activiteiten niet verricht kunnen worden, of dat aanvullende voorwaarden worden gesteld. Daarnaast kunnen activiteiten die in strijd komen met een KRW-doel voor de rechter worden aangevochten. Dat geldt niet alleen voor bedrijven die actief zijn direct naast een dergelijk waterlichaam, maar ook bijvoorbeeld voor bedrijven op enige afstand zitten maar die via de riolering lozen op zo’n waterlichaam.
Alles op alles
De minister schrijft in zijn brief dat alles op alles wordt gezet om de waterkwaliteit richting 2027 te verbeteren. Hiermee wordt geprobeerd om de risico's op Europese bezwaren en bij nationale rechtszaken te beperken. Nederland voldoet nu aan ruim 80% van de doelen van de KRW. Dit percentage zal volgens de minister richting 2027 toenemen, maar - ook met de voorgenomen extra inspanningen - niet op 100% uitkomen. De verwachting is dat geen enkel EU-land alle doelen tijdig zal halen.
De Kamerbrief is te vinden in onze Kennisbank.
Bron: Ministerie van I&W