Aanpak hoge nettarieven minister Hermans nog onvoldoende overtuigend
Kamerleden roepen minister op om snel effectieve maatregelen te nemen
Woensdag 14 mei vond het commissiedebat over elektriciteitsnet tarieven plaats van de vaste Kamercommissie van Klimaat en Groene Groei met minister Hermans. Het debat volgde op de publicatie van het Interdepartementaal Beleidsonderzoek Bekostiging Elektriciteitsinfrastructuur (IBO) van eerder dit jaar en de klimaatplannen in het kader van de voorjaarsbesluitvorming die daaruit in april voortkwamen. In die klimaatplannen kondigde de minister aan onderzoek te doen naar de mogelijkheid om een deel van de investeringskosten voor uitbreiding van de elektriciteitsnetten te amortiseren. Daarnaast kwamen ook de Volumecorrectieregeling (VCR) en de kosten voor het net op zee terug in het debat.
Amortisatie
Een belangrijke maatregel die uit het IBO voortkwam is de amortisatie van de netkosten. Amortisatie houdt in dat de kosten voor de uitbreiding en verzwaring van de elektriciteitsnetten in de tijd gespreid worden, zodat de totale kosten over een groter gebruiksvolume verdeeld worden. Dit betekent dat een deel van de investeringen die nu gedaan worden later in de tijd terugbetaald worden. Het gat dat hierdoor ontstaat tussen de huidige uitgaven en toekomstige inkomsten wordt vervolgens gevuld via een door de overheid gefinancierd amortisatiefonds. Minister Hermans heeft in haar klimaatplannen aangekondigd onderzoek te laten uitvoeren naar de mogelijkheden om amortisatie in te voeren. In het debat bleek dat niet alleen de coalitiepartijen, maar ook de andere aanwezige Kamerleden positief staan tegenover deze oplossingsrichting.
Wel kwam er kritiek op de werkwijze. Allereerst is er de zorg dat er geen plan B is wanneer amortisatie toch niet wordt ingevoerd. Er wordt nu sterk ingezet op amortisatie terwijl dit nog onderzocht moet worden en aan strenge voorwaarden vanuit de minister moet voldoen. Wanneer de amortisatie niet doorgaat blijven weinig opties over om de kosten te dempen. Daarnaast is spoedig actie nodig. De Kamerleden benadrukten dat er geen tijd is om twee jaar onderzoek uit te voeren gelet op de urgente economische positie en verduurzamingsopgave van industriële bedrijven.
Volumecorrectieregeling
Een andere maatregel die de minister heeft genomen in haar klimaatplannen is de verlenging van de Indirecte Kostencompensatie voor ETS (IKC-ETS) voor drie jaar. Hoewel deze regeling vaak wordt aangehaald in het kader van nettarieven betreft het een compensatie voor CO2-kosten en niet voor hoge nettarieven. Op vragen waarom deze slechts voor drie jaar verlengd was antwoordde de minister dat ze maar voor drie jaar budget vrij kon krijgen. André Flach van de SGP haalde in dat kader de VCR aan en vroeg of de minister hier over had nagedacht. De minister antwoorde dat de VCR een mooi voorbeeld is van waarom de Nederlandse staat zich binnen Europa hard moet maken voor het afschaffen van dit soort regelingen ten behoeve van een gelijk speelveld.
Net op zee
Kamerleden stelden ook vragen over de uitrol van het net op zee. Onder anderen de snelheid van de uitrol van wind op zee, de kosten die de overdimensionering ten behoeve van export met zich meebrengt en de aantrekkelijkheid van investeringen in wind op zee. Met name met betrekking tot de kosten voor de overdimensionering ten behoeve van export gaf de minister aan dat zij toezichthouder ACM heeft gevraagd onderzoek te doen naar een invoedingstarief. Een invoedingstarief zou namelijk via de elektriciteitsprijs de netkosten ook bij buitenlandse afnemers neerleggen. Een andere optie zou zijn om duidelijke afspraken te maken over de financiering met de ons omringende landen.
Om de onaantrekkelijkheid van het investeren in het net op zee aan te pakken heeft de minister toegezegd terug te komen op de steeds vaker voorkomende negatieve prijzen, het uitrollen van Contracts for Difference (CfD) en lange termijn prijsgaranties.
Tijd voor actie
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “Het is goed om te zien dat Kamerleden zich zorgen maken over de aanpak van de hoge nettarieven. De door de minister gepresenteerde plannen bieden op dit moment helaas onvoldoende houvast. De uitkomst van het onderzoek naar amortisatie is onzeker en laat in elk geval op zich wachten. Ook blijft een oplossing uit voor de grootste veroorzaker van de stijging van netkosten, t.w. het net op zee. Bijzonder zorgelijk is het dat de minister geen oog heeft voor de duidelijke keuze die in Duitsland, Frankrijk en België wordt gemaakt: verlaging van de netkosten voor de industrie. Door in te zetten op een Europese discussie is de Nederlandse industrie afhankelijk van de kans dat minister Hermans er in slaagt deze landen op hun keuzes terug te laten komen. Feitelijk raakt hierdoor het perspectief op een gelijk speelveld voorlopig uit beeld. De urgentie die de Kamerleden in het debat naar voren brachten is precies datgene dat de Nederlandse industrie ook voelt. Er dienen nu ingrijpende maatregelen genomen te worden om te voorkomen dat de energie- en industrietransitie stokt. De tijd voor actie is nu!”