Toekomstbestendige netwerken vereisen een eerlijke kostenverdeling
De oplossing: spreiding van kosten over gebruikers in de tijd
Nederland staat voor grote uitdagingen: de aanleg en financiering van een CO2- en waterstofinfrastructuur en de uitbreiding van de bestaande elektriciteitsinfrastructuur. Doordat bij de aanleg rekening gehouden wordt met een verwachte groeiende vraag naar deze infrastructuurcapaciteit vergt dit grote investeringen. Hoe zorgen we dat de kosten eerlijk verdeeld worden over huidige en toekomstige gebruikers?
Oplossing?
Een mogelijke oplossing is een intertemporele kostentoerekening. De initiële aanleg/uitbreiding van infrastructuur is kapitaalintensief. In plaats van een onevenredig groot deel van de kosten door te berekenen aan de beperkte groep huidige of eerste gebruikers, worden de kosten gespreid over huidige en toekomstige gebruikers. Naar verwachting zullen in de toekomst meer partijen gebruik maken van de infrastructuur, waardoor het gerechtvaardigd is dat deze toekomstige gebruikers evenredig bijdragen aan de totale investeringskosten.
Duitsland als voorbeeld
Duitsland heeft een zogenaamde amortisatierekening opgezet als onderdeel van het financieringsmechanisme voor het waterstofnetwerk. De Duitse toezichthouder (Bundesnetzagentur) staat toe dat waterstofnetbeheerders een vast (laag) transporttarief hanteren. Hierdoor blijft een aansluiting op de infrastructuur aantrekkelijk, maar opereert de waterstofnetbeheerder aanvankelijk met een begrotingstekort. Om dit op te vangen leent de KfW (Duitse investeringsbank) het tekort uit aan de netbeheerders. Zodra meer gebruikers aangesloten zijn op de waterstofinfrastructuur kunnen de netbeheerders het tekort terugverdienen door min of meer hetzelfde tarief door te berekenen aan een grotere groep gebruikers en daardoor hun lening bij de KfW vereffenen. Indien bij het einde van de looptijd (31 december 2055) de rekening niet vereffend is zal de Duitse overheid tot 76% van de restschuld financieren.
Consultatie ACER
Artikel 5, lid 6 van Verordening 2024/1789 verplicht ACER om uiterlijk 5 augustus 2025 aanbevelingen te doen over de toepassing van een intertemporele kostentoerekening voor waterstofnetbeheerders (Hynetwork) en regulerende instanties (ACM). Van 10 tot 31 maart heeft ACER hierover geconsulteerd. De VEMW-reactie is te vinden in onze Kennisbank.
IBO en ACM
Ook het recent gepubliceerde Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) noemt een intertemporele kostentoerekening als beleidsoptie om de hoge transporttarieven voor elektriciteit te dempen. De ACM stelt dat dit niet mogelijk is voor elektriciteit en “niet passend bij het huidige Europese en nationale wettelijk kader.” Volgens het IBO zou invoering een aanpassing van de regulering en tariefsystematiek vergen, evenals nauwe samenwerking tussen de ACM, TenneT en de overheid. Ook onderzoeksbureau SiRM heeft recentelijk onderzocht of een ammortisatierekening toepasbaar is voor het net op land om de tarieven niet verder te laten stijgen.
Algemeen Directeur VEMW, Hans Grünfeld stelt: “Het is cruciaal dat de kosten van infrastructuur op een eerlijke en voorspelbare manier worden verdeeld over huidige en toekomstige gebruikers. Een intertemporele kostentoerekening draagt bij aan stabiele tarieven en een efficiënte uitrol van netwerken voor elektriciteit, waterstof, en CO2. Een initieel hoog transporttarief straft early movers en ontmoedigt zo nieuwe partijen om zich aan te sluiten op infrastructuur. Dit veroorzaakt een neerwaartse spiraal, doordat minder partijen op de infrastructuur aangesloten zijn leidt dit tot hogere kosten per aansluiting. Een intertemporele kostentoerekening neemt een belemmering voor duurzame groei weg, doordat huidige en toekomstige gebruikers enigszins vergelijkbare tarieven voor de infrastructuur betalen.”