Schikking geeft duidelijkheid over toerekening kosten verwijderen gasaansluitingen
Het kabinet voorziet in de benodigde middelen om een schikking van ruim 89 miljoen euro te dekken. Die schikking is overeengekomen door toezichthouder ACM en de gasnetbeheerders om een langdurige rechtszaak te voorkomen over een oorzakelijk verband tussen een onrechtmatig besluit van de ACM en de omvang van de schade voor de netbeheerders m.b.t. het verwijderen van gasaansluitingen. Inmiddels is het besluit van de ACM vernietigd en vervangen door een regeling waarbij de verzoeker - hetzij de netbeheerder hetzij de aangeslotene - betaalt voor de kosten die voor de verwijdering gemaakt moeten worden.
Duidelijkheid
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: "wij juichen het toe dat de netbeheerders een schikking hebben getroffen met ACM en dat de staat de reeds ontstane schade op zich neemt. Dit is conform onze opvatting dat de kosten niet bij de netgebruikers mogen worden gelegd. Ook wordt daarmee duidelijkheid gegeven omtrent al die aansluitingen die nog verwijderd gaan worden in de komende 10-20 jaar. Daarbij is het voor de toewijzing van de verwijderkosten van belang of de afnemer zelf verzoekt om afgesloten te worden of dat de netbeheerder daartoe verzoekt."
Kosten verwijdering gasaansluitingen
In het Klimaatakkoord (2019) zijn afspraken gemaakt over een duurzame transformatie van de gebouwde omgeving, waarbij netgebruikers van aardgas overgaan op duurzame energiebronnen. Wanneer een gasaansluiting niet meer gebruikt wordt is het uit oogpunt van veiligheid nodig om die gasaansluiting fysiek te verwijderen, en daar zijn kosten mee gemoeid. Om over de toerekening van die kosten duidelijkheid te creëren heeft het kabinet in 2021 besloten in de Ministeriële Regeling 'inzake tariefstructuren en voorwaarden gas' die verwijderingskosten voortaan op te nemen in het tarief voor onderhoud en beheer van gasaansluitingen. De toezichthouder ACM heeft naar aanleiding van de regeling besloten de tariefstructuur te wijzigen waardoor geen eenmalige kosten meer in rekening gebracht mogen worden voor het verwijderen van gasaansluitingen.
Rechtszaak
VEMW heeft op grond van uitspraak van het Europese Hof van Justitie in een Duitse zaak omtrent de bevoegdheid van de energietoezichthouder m.b.t. de vaststelling van nettarieven, een beroep aangetekend bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). De grond: een minister (de EU-lidstaat) mag geen aanwijzing geven aan de onafhankelijke toezichthouder hoe die moet komen tot een toekenning van kosten via de nettarieven die de toezichthouder vaststelt. Immers, dan zou de toezichthouder niet onafhankelijk kunnen opereren. Het CBb ging hierin mee: de minister had de Ministeriële Regeling zo niet mogen treffen, de ACM had de minister niet op deze manier mogen volgen en had het besluit zelfstandig moeten motiveren. Het besluit van de ACM om de tariefstructuur te wijzigen werd vernietigd. Gevolg: de verwijderkosten mochten met terugwerkende kracht niet meer in het nettarief voor beheer en onderhoud van gasaansluitingen worden opgenomen. De netbeheerders konden de kosten ook niet met terugwerkende kracht via een eenmalig verwijdertarief in rekening brengen bij de (ex)klanten.
Schikking
De netbeheerders hebben vervolgens de ACM aansprakelijk gesteld voor de geleden schade omdat met de vernietiging van het besluit van de toezichthouder door het CBb de onrechtmatigheid van het besluit vaststaat. De netbeheerders en ACM zijn tot een schikking gekomen om een langdurige rechtszaak over het oorzakelijk verband tussen het besluit en de omvang van de schade te voorkomen. De schikking is getroffen voor een eenmalig bedrag van €89.044.741. Dit is een eenmalige uitgave van de ACM aan de netbeheerders. Het kabinet voorziet nu in de benodigde middelen aangezien de ACM zelf onvoldoende middelen heeft om deze kosten te dragen en omdat de schade samenhangt met een kabinetsbesluit om te sturen op de verdeling van de kosten. De schikking heeft betrekking op aanvragen in de periode tot 1 februari 2024.
Vanaf die datum is een aangepaste werkwijze van kracht voor het verwijderen van een gasaansluiting. Wanneer een (voormalig) netgebruiker aangeeft geen gas meer te willen gebruiken, draagt de netbeheerder er zorg voor dat de gasaansluiting in het kader van de veiligheid wordt verwijderd. De kosten die netbeheerders daarbij maken worden uit de transporttarieven betaald (beheerkosten). Het tarief wordt in rekening gebracht bij alle gebruikers van het gasnet. Wanneer iemand de gasaansluiting op een bepaalde datum wil laten verwijderen, dan kan daarvoor een verzoek ingediend worden bij de netbeheerder. In dat geval moet de aanvrager (de verzoeker) betalen voor de kosten.