Inventarisatie CO₂-reductieplannen en knelpunten daarvoor van de Nederlandse industrie

Relevantie inventarisatie

RVO heeft 54 van de 63 uitgenodigde bedrijven - die op concernbasis 50 kton of meer CO₂ uitstoten per jaar - bereid gevonden mee te doen aan het onderzoek. Dat zijn alle top-15 CO₂-emittenten (‘maatwerkafspraken’-groep), 29 overige ETS-bedrijven en 10 AVI’s. De 54 deelnemers aan de inventarisatie vertegenwoordigen gezamenlijk maar liefst 79% van de totale industriële CO₂-emissie in Nederland.

De bedrijven is gevraagd naar projecten die de eigen CO₂-emissie reduceren (scope 1), besparing van elektriciteitsgebruik of nieuwe elektriciteitsproductie op eigen locatie (scope 2 reductie) en CO₂-reductie in de keten (scope 3). De focus van deze rapportage ligt bij scope 1 CO₂-reductie. Industriële CO₂-reductieprojecten die meetellen voor het klimaatdoel elektriciteit (in totaal 5 Mton, waaronder deels de verduurzaming bij Tata Steel) worden verantwoord als scope 2-projecten.

Resultaat

In totaal hebben de 54 geïnterviewde bedrijven op een emissie van 42,4 Mton (2021) voor 20 Mton CO₂-reductieprojecten met realisatie vóór of in 2030 aangegeven. Hiervan is 4,5 Mton in uitvoering of gerealiseerd, en 7 Mton waarschijnlijk haalbaar voor 2030. Concreet zijn voor 2024 en 2025 ongeveer 100 investeringsbesluiten gepland voor circa 9 Mton emissiereductie. Nog eens 7 Mton is onzeker voor 2030 en 1,5 Mton is een gevolg van sluiting van activiteiten. In totaal betekenen deze projecten 57-65% CO₂-reductie in 2030 t.o.v. 1990. Van de huidige geplande projecten waarvan 7 Mton als onzeker is gelabelled, bedraagt de CO₂-emissie in 2030 circa 30-37 Mton. Dit is tenminste 1 Mton boven het 2030 klimaatdoel industrie, en binnen de bandbreedte van 27-42 Mton van de PBL Klimaat- en Energieverkenning 2023. Voor de periode na 2030 is voor nog eens 10 Mton aan concrete CO₂-reductieprojecten gemeld.

Knelpunten

De respondenten zien verduurzaming als sterk noodzakelijk voor hun toekomstperspectief, hun license-to-operate. Om die verduurzaming ook daadwerkelijk tot stand te laten komen moet wel een aantal belemmeringen weggenomen worden, zoals ten aanzien van de rentabiliteit van investeringen, de beschikbaarheid van energiedragers (groene elektriciteit, waterstof, biomassa, warmte), de beschikbaarheid en betaalbaarheid van infrastructuur (netcongestie elektriciteit en nieuwe infra voor waterstof en CO₂) en ondersteuningsfaciliteiten (subsidies, kostencompensaties, vergunningverlening, e.d.). Bij meer dan 70% van alle projecten worden financiële knelpunten benoemd.

Verantwoordelijkheid

Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “het onderzoek van RVO bevestigt het beeld van de PBL-verkenning (KEV2023) dat de industrie in Nederland op koers ligt om de klimaatdoelen te realiseren. Dat is eigenlijk best bijzonder gelet op de genoemde knelpunten, die maken dat het ondernemersklimaat en handelingsperspectief danig op de proef worden gesteld. Met een energiegebruik-gerelateerde kostenstapeling die zorg draagt voor een ongelijk speelveld. Met een toenemende en voortschrijdende netcongestie die elektrificatie bemoeilijkt en soms onmogelijk maakt. Met vertragingen van infrastructuur projecten voor onder meer CCS en waterstof. En met het toepassen van normering en beprijzing (energiebelastingmaatregelen, nationale CO₂-heffing) die het gelijke speelveld ondermijnen, en waar de wortel (subsidies) niet altijd bereikbaar is. Het is er ons sterk aan gelegen dat deze knelpunten afzonderlijk, integraal en met urgentie aangepakt worden zodat het geschetste positieve beeld over de emissiereductie in de industrie ook werkelijkheid wordt. Dat draagt meer bij aan de wereldwijde klimaatuitdagingen dan het sluiten van activiteiten in ons land.”

In onze Kennisbank vindt u u de KGG Kamerbrief verduurzaming industrie en het Rapport van RVO Inventarisatie CO₂-reductieplannen industrie.