Ongewenst gedrag op gasbalancering markt aangepakt
Codewijziging biedt handvatten om manipulatie aan te pakken
Toezichthouder ACM heeft een besluit genomen naar aanleiding van een codewijzigingsvoorstel van de gezamenlijke netbeheerders om ongewenst balanceringsgedrag van marktpartijen tot een minimum te beperken. Aanleiding is een markt manipulatie zaak uit 2017. Uit onderzoek bleek dat er onduidelijkheden zijn t.a.v. het vaststellen van ongewenst gedrag en dat de mogelijkheden om sancties op te leggen beperkt zijn. VEMW is verheugd over het besluit omdat het beide tekortkomingen aanpakt.
Gasbalancering
Om gas veilig te kunnen transporteren moet het gastransportnet in balans zijn. Dit wil zeggen dat het transportnet op een gewenste druk blijft en dat er per saldo op enig moment ongeveer even veel gas wordt ingevoed als er wordt onttrokken. Deze verplichting volgt uit de Europese Netcode on Gas Balancering (NC BAL), en is in Nederland uitgewerkt in de Transportcode Gas LNB. In juli 2017 heeft ACM een onderzoek ingesteld naar vermeende marktmanipulatie door een energiehandelaar, waarbij landelijk netbeheerder GTS moest ingrijpen om de ontstane net onbalans te herstellen. Kosten van deze operatie: 16 mln euro. Omdat manipulatie toen niet bewezen kon worden kwamen de gemaakte kosten voor rekening van de netgebruikers.
Besluit
In 2021 heeft de ACM bedrijven die handelen op de internationale balanceringsmarkt erop gewezen dat zij ervoor moeten zorgen dat zij het proces van vraag en aanbod niet verstoren. ACM wilde verduidelijken wat zij verwacht van markdeelnemers op de balanceringsmarkt. Met het nu vastgestelde codebesluit geeft de ACM deze verduidelijking. De ACM verwacht dat dit besluit er mede toe bijdraagt dat het gedrag van mogelijke marktmanipulatie waarvoor de ACM in 2021 een waarschuwing heeft gegeven, wordt ontmoedigd en nieuwe gevallen van manipulatie tot een minimum worden beperkt. Er wordt in het besluit gedefinieerd wat - substantieel - ongewenst balanceringsgedrag is, en welke consequenties daaraan verbonden zijn. Een erkend programmaverantwoordelijke zal bij ongewenst balanceringsgedrag een financiële heffing moeten betalen en daarnaast kan zijn erkenning van programmaverantwoordelijkheid worden ingetrokken.
Aanpassing
Het besluit van ACM is naar aanleiding van zienswijzen van markpartijen aangepast op een drietal punten. Ten eerste wordt er een redelijkheidsclausule aan het besluit gevoegd. In deze clausule staat dat GTS, voordat zij een heffing in rekening brengt, de marktpartij in kwestie de mogelijkheid geeft tot hoor en wederhoor. Voorkomen moet immers worden dat legitiem commercieel gedrag wordt beperkt. Indien volgens GTS de verklaring van de marktpartij een gegronde reden vormt om in dat geval niet van ongewenst balanceringsgedrag te spreken (met andere woorden: een uitzondering is), zal de heffing niet in rekening worden gebracht. Ten tweede is er een artikel met een jaarlijkse evaluatie van dit besluit toegevoegd. De ACM is van oordeel dat een evaluatie kan bijdragen aan het monitoren van de (on)gewenste effecten van dit besluit. Deze evaluatie kan leiden tot wijziging van het besluit. Tot slot wordt er rekening gehouden met de implementatietijd van de gevolgen van dit besluit voor marktpartijen door de inwerkingtredingsdatum op 1 januari 2024 vast te stellen. Dit geeft marktpartijen ruim vier maanden de tijd voor implementatie. VEMW is verheugd over het besluit omdat het beide tekortkomingen - t.a.v. onduidelijkheden en sancties - aanpakt.
Bron: https://www.acm.nl/nl/publicaties/codebesluit-voorkomen-ongewenst-balanceringsgedrag