Kabinet onderkent noodzaak waterstof import

Transitie

De transitie naar een hernieuwbare energievoorziening zal de komende decennia geopolitieke risico’s veranderen en ongewenste afhankelijkheden gerelateerd aan olie- en gasmarkten geleidelijk afbouwen. Energierelaties met buurlanden worden belangrijker door verdere integratie van onze elektriciteits- en gasnetwerken. Hier komen handelsrelaties bij met andere landen die een goede uitgangspositie hebben om hernieuwbare waterstof(dragers) te produceren en exporteren. Dit aanvullend op de ontwikkeling van een eigen waterstofproductie (vanuit windpotentieel op de Noordzee) en infrastructuur (transport, opslag), die grootschalig zal zijn maar onvoldoende om aan de grote vraag naar duurzame moleculen te kunnen voldoen.

De gepubliceerde scenario’s in de II3050 systeemstudie van Netbeheer Nederland gaan uit van 40 - 60 procent import voor 2035 en 40-70 procent in 2040 (inclusief doorvoer). Ook de Europese Commissie benadrukt in haar RepowerEU-plan dat de Europese Unie naast de opschaling van de EU-productie van hernieuwbare en koolstofarme waterstof moet inzetten op import. In 2030 moet voor het waterstofgebruik in de industrie per lidstaat 42 procent met hernieuwbare energie zijn opgewekt. Alle vormen van koolstofarme en hernieuwbare waterstofdragers kunnen overigens bijdragen aan het bereiken van CO2-reductie. De verwachting is dat door prijsprikkels via het EU-ETS, de nationale CO2-heffing en het toekomstige CBAM-grenscorrectiemechanisme de markt voor CO2-reducerende waterstofdragers op gang zal komen. 

Leveringszekerheid

Een gediversifieerd aanbod zal bijdragen aan de leveringszekerheid. Het kabinet zal juist in de ontwikkelingsfase van importketens voor waterstof inzetten op het opbouwen van relaties met relevante landen en regio’s. Actieve energiediplomatie helpt daarbij om op een verstandige wijze met de risico’s en afhankelijkheden van energiebronnen en grondstoffen om te gaan. Hoewel het grotendeels aan bedrijven is om de internationale markt voor waterstof verder te ontwikkelen, vereist het op gang brengen van waterstofimport in deze fase een aanjagende en ondersteunende rol van de overheid vanwege de geopolitieke en strategische belangen en het tijdig kunnen realiseren van klimaatdoelen. Hiermee wil het kabinet de basis leggen voor de toekomstige leveringszekerheid van waterstof en andere energiedragers en bronnen.

Strategie

Het kabinet verwacht dat Nederland een leidende positie kan innemen in de ontwikkeling van een open en goed functionerende waterstofmarkt door tijdig in te zetten op een infrastructuur voor transport en opslag, importterminals, certificering, veiligheid en regulering. Met actieve diplomatie die inzet op een diversificatie van aanvoerroutes en -stromen. Met meerdere landen zijn inmiddels overeenkomsten ondertekend. Meerdere private partijen hebben investeringen in Nederland aangekondigd.

Om ervoor te zorgen dat de import tijdig, duurzaam, veilig en grootschalig van de grond komt, stelt het kabinet prioriteiten aan het adresseren van markt- en coördinatie-falen in de beginfase van de ontwikkeling van import, het realiseren van de eerste import-exportketens met aandacht voor diversificatie van waterstofdragers en het internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen bij het opzetten van deze ketens. Het kabinet zegt ook verantwoordelijkheid te willen nemen voor de coördinatie in de keten met private en publieke partijen en investeringsbeslissingen. Nederland heeft in de recente consultaties met België en Frankrijk aangegeven dat grensoverschrijdende infrastructuur een prioriteit is met oog op een geïntegreerde (Noordwest-Europese) waterstofmarkt. Via de ontwikkeling van een grensoverschrijdende infrastructuur (Delta Rijn Corridor) kan een aanzienlijk deel van de Duitse import via de Nederlandse infrastructuur verlopen.