Keteneffecten gedwongen gasafsluiting industrie ongekend, ontwrichtend en niet te overzien
Gedwongen gas afsluiting industrie pas als allerlaatste noodmaatregel
Wanneer de geopolitieke escalatie rond Rusland en Oekraïne leidt tot een fysiek tekort aan aardgas, dan loopt een toevallige selectie van een aantal industrieën dat is aangesloten op het landelijke gastransportnet van GTS het risico abrupt de productie te moeten staken. De keteneffecten van zo’n gedwongen afsluiting van de gastoevoer, waarvan de tijdsduur zeer ongewis zal zijn, is maatschappij-ontwrichtend, ongekend en niet te overzien. Een gedwongen afschakeling van de industrie is een paardenmiddel dat pas als allerlaatste noodmaatregel mag worden uitgevoerd, aldus VEMW. Het is zaak alternatieven met een minder acuut risico eerder in te zetten om niet in die situatie te verzeilen, zoals het verruimen van de draaiuren van kolencentrales, het verstandig opendraaien van de gaskraan in Groningen en een vrijwillige afregeling van het gasverbruik van grootverbruikers op alle gasnetten.
Maatregelen
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “wat we al geleerd hebben van de afgelopen maanden is dat het geopolitieke conflict rond Rusland en Oekraïne leidt tot hoge energieprijzen en een inflatiespiraal. Dat heeft al behoorlijke consequenties voor onze economie en de koopkracht van burgers. Ondanks de maatregelen die gericht zijn op het terugdringen van de afhankelijkheid van Russisch gas, zoals vloeibaar gas (LNG), het vullen van de gasbergingen, energiebesparing en elektrificatie van de warmtevraag, zullen we voorlopig nog te maken hebben met hoge energieprijzen en mogelijk zelfs een fysiek tekort aan aardgas. Daar moeten we ernstig rekening mee houden en klaar voor zijn. Juist in een crisissituatie is het verstandig goed te blijven nadenken en maatregelen te nemen in een doeltreffende en doelmatige volgorde. Dat betekent dat éérst kolencentrales, de gasproductie in Groningen en het vrijwillig terugregelen van gasgrootverbruik opgeschaald moeten worden voor zover mogelijk en veilig geacht. Pas als allerlaatste optie kan gebruik gemaakt worden van de mogelijkheid om industriële bedrijven verplicht af te schakelen. Een gedwongen afsluiting is niet alleen ongekend en niet te overzien, maar door keteneffecten ook maatschappij ontwrichtend. Het afgelopen jaar zijn we al geconfronteerd met onderbroken toeleveringsketens door het abrupt aantrekken van de economie na Covid, de blokkade van het Suezkanaal en meest recentelijk de oorlog in Oekraïne die de zonnebloemolie- en graanvoorziening heeft ontwricht.
Keteneffecten
Grünfeld vervolgt: “Nederland heeft door onder meer zijn geografische ligging, logistieke sector en menskracht industriële ketens ontwikkeld die zeer doeltreffend en doelmatig opereren met een sterke verwevenheid tussen bedrijven en sectoren. Met sinds 60 jaar een sterke afhankelijkheid van aardgas. We zijn er inmiddels aan gewend en we zijn er trots op wat we vermogen. En het is geen vanzelfsprekendheid, zoals het Verenigd Koninkrijk de laatste decennia heeft laten zien. Wanneer in de voortbrengingsketen een schakel wegvalt, dan heeft dat onmiddellijk consequenties voor de keten. Of het nu gaat om een voedingsmiddel (suiker, olie, zetmeel, melk, bier), het bouwmateriaal (keramiek, staal, hout, cement, beton), de verpakking er van (papier, karton, plastic, blik, glas), of het transportmiddel (benzine, diesel, LPG). Dat zal ons allemaal raken in de supermarkt, bouwmarkt en in onze mobiliteit. In extreme prijzen en in beschikbaarheid. Wat we niet met zekerheid kunnen voorkómen, is dát we in zo’n situatie terechtkomen. Wat we wel kunnen doen is alles in het werk zetten om de kans daarop te minimaliseren. Wij vertrouwen er dan ook op dat de politiek en kabinet de meest verstandige besluiten nemen die ze gegeven de omstandigheden kunnen nemen. Voor de burger, de economie en de industrie.”
VEMW, 7 juni 2022