Kabinet wil eind 2022 af van energie uit Rusland

Maatregelenmix
Om het doel te kunnen realiseren wil het kabinet inzetten op een mix aan maatregelen, waaronder energiebesparing, verduurzaming (elektrificatie industriële warmtevraag) en meer import van energie uit andere landen, waaronder LNG. Het kabinet neemt ook maatregelen om te garanderen dat de gasopslagen voor aankomende winter gevuld worden. Door een garantieregeling voor gasleveranciers die de risico’s van de hoge gasprijzen verminderen en door de gasopslagen (14,5 bcm) voor een deel (max. 4-5 bcm) te laten vullen door staatsbedrijf EBN wanneer marktpartijen dit niet doen. Nederland zal net als de rest van de Europese Unie uiterlijk vanaf 11 augustus 2022 geen kolen meer importeren uit Rusland.

Afbouw Russische gasimport
Volgens het kabinet kan het Nederlandse gasverbruik (40 bcm) door verduurzamende maatregelen in 2025 naar schatting met zo’n 9 bcm zijn teruggedrongen. Dat zou de import uit Rusland (pijpleidinggas ca. 6 bcm en LNG 3 bcm) ongeveer kunnen dekken. Door de uitbreiding van de LNG terminal (vloeibaar gas) in Rotterdam en de aanleg van een drijvende LNG terminal in de Eemshaven kan voor het einde van het jaar zo’n 8 bcm extra vloeibaar gas worden geïmporteerd. Dit is wel afhankelijk van de beschikbaarheid van voldoende extra vloeibaar gas op de wereldmarkt. Omdat de gasmarkt internationaal is zijn Europese afspraken nodig om Russisch gas uiteindelijk helemaal te weren.

Gasopslagen
Door de hoge gasprijzen en bijkomende risico’s op verliezen is het op dit moment niet aantrekkelijk voor energieleveranciers om de gasopslagen te vullen. Omdat het vullen belangrijk is om voorbereid te zijn op de komende winter neemt het kabinet maatregelen om bedrijven hier toch toe te bewegen. Met een garantieregeling wordt het verschil tussen de huidige gasprijzen en de gasprijzen aankomende winter vergoed door de overheid. Hiermee dekt de overheid het prijsrisico tot bepaalde hoogte af. Daarnaast wijst het kabinet staatsbedrijf Energie Beheer Nederland (EBN) aan om gasopslag Bergermeer tot 70 procent van de capaciteit te vullen, zover bedrijven dat ondanks de regeling niet doen. De totale kosten zijn afhankelijk van de gasprijzen en worden geraamd op 623 mln euro. De kosten van de maatregel zullen via een extra heffing worden verhaald op de verbruikers.

Vraagtekens
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “wij begrijpen de ambitie die het kabinet heeft maar stellen vraagtekens bij het realisme om al binnen 8 maanden afscheid te nemen van het Russische gas en we hebben zorgen over de mogelijke impact op de energiekosten, de economie en de voorzieningszekerheid. Het kabinet laat wel een pakket aan maatregelen zien, maar wij missen de onderbouwing van een duidelijke exitstrategie met een goed doordacht plan. De aankondiging van het kabinet leidde vrijdag al direct tot negatieve beursreacties en zet ook extra druk op de besluitvorming in onze buurlanden. Wanneer die het voorbeeld van Nederland volgen, zal dit in een toch al krappe markt een fors prijsopdrijvend effect hebben. Daarnaast worden de kosten van maatregelen zoals het vullen van de gasbergingen via een opslag op de transporttarieven verrekend. Onduidelijk is wat de consequenties voor Nederlandse gasverbruikers hiervan zijn. Ook onduidelijk is hoe de bestaande contracten van energieleveranciers met Gazprom, die veelal voor meerdere jaren zijn afgesloten, zullen afgehandeld gaan worden. Vanzelfsprekend denken wij mee over concrete stappen die op korte termijn kunnen worden gezet en die tot substantiële verlaging van het gasverbruik kunnen leiden. Hierbij kijken we met name naar opties om de energiebesparing in - en de elektrificatie van de warmtevraag in - de industrie te verbreden en versnellen.”

VEMW, 25 april 2022