Europese Commissie wil afhankelijkheid Russisch gas snel fors verkleinen
Gasopslagen en LNG van vitaal belang
De Europese Commissie wil de afhankelijkheid van olie, gas en kolen uit Rusland versneld afbouwen. Volgens het REPowerEU-plan zou het voor aardgas gaan om tweederde (ca. 100 bcm) van de gasleveranties uit Rusland (155 bcm in 2021) in één jaar. De gasopslagen in de Europese Unie worden aangemerkt als vitale infrastructuur en moeten bij het begin van het volgende gasjaar (1 oktober 2022) voor minimaal 90 procent gevuld zijn. Ook moet er extra ingezet worden op vloeibaar gas (LNG), biomethaan, waterstof en elektrificatie. VEMW denkt graag mee over de concrete invulling van de contouren die het REPowerEU-plan schetst.
Gasopslagen
In Nederland zijn drie gasbergingen voor laagcalorisch gas (G-gas) en twee voor hoogcalorisch (H-gas). De grootste bergingen Norg (G-gas) en Bergermeer en Grijpskerk (beiden H-gas) waren op 9 september 2021 voor resp. 73, 22 en 38 procent gevuld. Afgelopen maandag bedroegen die percentages 36, 7,5 en 1,5 procent. De bergingen spelen in Nederland een grotere rol dan in het verleden omdat de productie uit het Groningenveld wordt afgebouwd. Waar het met de torenhoge gasprijzen en vooruitzichten duidelijk is dat de markt – op basis van vraag en aanbod en doelmatige prijzen - tekort zal schieten, moet nog duidelijk worden. Voor de G-gasbergingen hebben de direct betrokken partijen in het Gasgebouw (Staat, Shell, Exxon) in het kader van de ontmanteling van het Groningenveld afspraken gemaakt om in ieder geval tot 2027 een minimale vulgraad aan te houden voor het winterseizoen.
LNG
In Nederland zetten Gasunie en Vopak in op een capaciteitsuitbreiding van de Gate-terminal met 1,5 bcm (12 à 13,5) in 2024. Gasunie en RWE ontvouwden deze week een plan om in Noord-Duitsland een LNG-terminal (8 bcm) te bouwen. In Europa staan op dit moment 28 terminals. Probleem is dat het gas dat daar aanlandt uit een andere richting komt dan het Noorse en Russische gas, en de transportinfrastructuur een aantal knelpunten kent, waaronder de interconnectie tussen het Iberisch schiereiland en Frankrijk. Daarnaast bestaat de huidige top-3 LNG aanbieders in Europa naast de VS en Qatar uit Rusland.
Reductie aardgasgebruik
De Commissie wil ook fors inzetten op vraagreductie door isolatie in de gebouwde omgeving en energiebesparing in de industrie. Ook wil het in 2030 maar liefst 35 bcm biomethaan en 5 Mton waterstof produceren en 10 Mton importeren. Dat is een enorme opgave op een huidig Europees gasverbruik van 420-450 bcm. Voor de verduurzaming van de elektriciteitsproductie en elektrificatie van de warmtevraag wil Brussel versneld inzetten op windenergie op zee.
Beleid
Algemeen directeur Hans Grünfeld: “de richting voor een snelle aanpassing van de strategie voor onze energievoorziening is inmiddels duidelijk. Dat daarbij alle opties overwogen moeten worden, ook waar ze tot voor kort niet pasten in de politieke realiteit van dat moment, is ook helder. Naast daadkracht is een Europese afstemming nodig. Voor Nederland minimaal met de ons omringende landen, bijvoorbeeld als het gaat om kernenergie, koleninzet, waterstof en CCS. De afgelopen maanden hebben laten zien dat de betaalbaarheid van energie ons voor grote uitdagingen stelt, en met een hoge inflatie onze economische positie onder druk zet. Maar laat ook duidelijk zijn dat alle voorgestelde opties niet gratis zijn en ook zullen leiden tot hogere kosten. Voor de maatschappij als geheel. En voor de toekomst van de industrie in Nederland. We kijken daarom reikhalzend uit naar de vertaling van het REPowerEU-plan in concrete maatregelen en denken graag mee bij de invulling van de maatregelen.”
VEMW, 9 maart 2022