Gasopslagen vrij essentieel geworden voor borging leveringszekerheid
Zekerstelling van noodzakelijke opslag komt niet zonder kosten!
De gasleveringszekerheid moet geborgd worden door voldoende aanbod en opslag (volume en capaciteit). De winter-zomer-prijsspreiding en de gasprijspiek in december laten zien dat de gasopslagen vrij essentieel zijn geworden en dat niet altijd op marktprikkels kan worden gerekend. Een zekerstelling komt echter niet zonder kosten. Dat is de belangrijkste boodschap van Bart Jan Hoevers (ceo GTS) in het slotstuk van het VEMW drieluik over de duiding van de energiemarkten.
Nederlandse gasvoorziening
De Nederlandse gasvoorziening is de afgelopen 15 jaren sterk veranderd. Na de liberalisering van de markt is de Nederlandse handelsplaats TTF de leidende gashub in Europa geworden - en ook kunnen worden - na realisatie van de zogenaamde gasrotonde en verbetering van de toegang tot de markt (entry-exitsysteem, interconnectie, balanceringsregime, e.d.). Meer recent wordt de markt geconfronteerd met de stapsgewijze sluiting van het Groningenveld, en gaat Nederland van een situatie van netto-export (productie tweemaal het binnenlandse verbruik) naar import (productie de helft van de gasvraag). Dat heeft ook consequenties voor het volume dat via het TTF verhandeld wordt.
Gasopslag
Door de sluiting van het Groningenveld en de geleidelijke uitputting van de off shore gasproductie wordt de rol van de gasopslagen - zoals Norg, Grijpskerk en Bergermeer – in de gasvoorziening vrij essentieel. Enerzijds is er voldoende opslagvolume nodig om de winter door te komen en anderzijds voldoende capaciteit om de koude winterdag piekbehoefte te kunnen dekken. Het Groningenveld kan en gaat beiden niet langer leveren en het aanbod op de markt kan op momenten tekort gaan schieten als gevolg van een storing in de voorziening of een leveringstekort, bijvoorbeeld omdat elders in de wereld meer betaald wordt voor LNG, of (geo)politieke besluiten worden genomen.
Zekerstelling
In Nederland, maar ook andere Europese landen zoals Duitsland zijn de bergingen voor hoogcalorisch gas veel minder gevuld dan in andere winters, met name doordat de winter-zomer-prijsspreiding onvoldoende of niet prikkelde om gas op te slaan. Omdat op een koude winterdag 5-10 procent méér piekvolume nodig is, kan een situatie ontstaan dat de gasmarkt blootgesteld gaat worden aan vraagbeperkingsmaatregelen. De kans dat dit soort maatregelen deze winter nog geëffectueerd moeten worden, wordt niet zo groot geacht op dit moment. Voor de volgende winters kan overwogen worden om net als in bijvoorbeeld Frankrijk verplichtingen op te leggen aan marktspelers om een minimale vullingsgraad van gasbergingen te realiseren. Zo’n zekerstelling komt echter niet zonder kosten!
De eerste lezing van het drieluik werd verzorgd door Hans van Cleef (ABN-AMRO) en de tweede lezing door Dennis Hesseling (ACER).
VEMW, 3 februari 2022