Gasmarkt in ‘perfect storm’ terechtgekomen

Pandemie
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “net als de supply chain van onder meer bouwmaterialen en computerchips voor de automotive industrie, is ook de gasvoorzieningsketen verstoord geraakt door de Covid-19 pandemie. Na een periode van afnemende vraag, met als gevolg een overaanbod en lage prijzen in 2020, is een periode aangebroken van een aantrekkende economie en vraag, in combinatie met uitval van en uitgesteld onderhoud aan installaties, met als gevolg een verstoorde verhouding tussen vraag en aanbod dat zich uit in krapte op de markt en historisch hoge prijzen. LNG-cargo’s zijn verschoven en de zomervulling van ondergrondse gasopslagen blijft achter bij andere jaren. De hoge prijs in combinatie met onrust over de verschuivingen en de vooruitzichten leidt tot een versterkte prijsvolatiteit doordat handelaren en financiële instellingen speculeren op de inmiddels volwassen geworden wereldmarkt voor gas.”

Weersafhankelijkheid
Grünfeld vervolgt: “Een tweede belangrijke factor in de perfect storm is de sterk gestegen weersafhankelijkheid van de energievoorziening. We waren gewend aan de grillen van de lage temperaturen in de winter, waarin voor verwarming aardgas de belangrijkste energiedrager en flexibiliteitsleverancier is. Daar is nu de weersafhankelijke invloed van zonne- en windenergie (intermitterend aanbod) bijgekomen door de snel toenemende inzet van deze bronnen in de elektriciteitsproductie. Een ongewoon lange koude-periode in winter en voorjaar, gecombineerd met een warme en droge zomerperiode in Zuid-Europa, leidde tot een groter dan verwachte inzet van gascentrales. Het versneld afscheid willen nemen van kernenergie en fossiele energiedragers zoals aardgas en kolen, zonder een alternatief te hebben met voldoende omvang en flexibiliteit, is buitengewoon riskant zoals blijkt uit de historisch hoge energieprijzen en de angst voor de voorzieningszekerheid.”

Internationale context
Grünfeld tot slot: “De internationale betrekkingen met een verslechterde relatie met Rusland en de afhankelijkheid van de Verenigde Staten met hun inmenging in projecten zoals Nordstream2 maken de ontwikkelingen op de energiemarkten er niet makkelijker op. Een zwak en verdeeld Europees antwoord op machtspolitiek vanuit Rusland verdient een eensgezinde en krachtige reactie: Europa en Rusland hebben beide belang bij een stabiele gasvoorziening. Helaas komt uit Brussel slechts de belofte van een “toolbox voor nationaal gebruik” aangevuld met de bijzonder ongelukkige oproep van Commisievoorzitter Von der Leyen om de elektriciteitsmarkt dan maar los te koppelen van de gasmarkt. Een typische paniekreactie, die zal leiden tot een verzwakking van de energievoorziening. Omdat die voorziening eens te meer behoefte heeft aan de vergrootte flexibiliteit van een geïntegreerd systeem. Het zou buitengewoon onverstandig zijn om de gevólgen van de perfect storm aan te pakken door in te grijpen in een op zich goed functionerende energiemarkt. Het is verstandig om de voornoemde óórzaken van die storm aan te pakken en dáár energie in te steken.”

VEMW, 8 oktober 2021