Groeiende aandacht industrie voor legionella in waterzuiveringsinstallaties
VEMW-onderzoek goede eerste stap richting effectieve risicobeheersing
Nagenoeg alle bedrijven met een biologische waterzuiveringsinstallatie hebben preventief maatregelen getroffen gericht op de beheersing van legionellarisico’s. Dat bleek uit een onderzoek van Hydroscope onder 41 industriële bedrijven, uitgevoerd in opdracht van de Koninklijke Verenging voor Energie, Milieu en Water (VEMW). VEMW wilde met dit onderzoek meer inzicht krijgen in de groeibepalende factoren voor Legionella in waterzuiveringsinstallaties en in de beheersmaatregelen die bedrijven hebben genomen.
Incidenten
Aanleiding voor het onderzoek waren twee incidenten in 2017 en 2018 waarbij twee industriële afvalwaterzuiveringen als waarschijnlijke bron werden aangewezen voor legionellapatiënten in de omgeving. In 2019 heeft het RIVM na literatuurstudie grofstoffelijke risico-indeling gemaakt gebaseerd op type industrie, watertemperatuur en verspreidingsroute. Volgens VEMW is het nodig om deze indeling te verfijnen zodat maatregelen veel gerichter kunnen worden genomen.
Aanknopingspunten
Uit het onderzoek blijkt dat er grote verschillen zijn tussen waterzuiveringsinstallaties van bedrijven. Het bleek daarom lastig om vast te stellen welke processtappen of configuraties gevoeliger zijn voor legionellagroei. Desondanks heeft het onderzoek interessante aanknopingspunten opgeleverd voor vervolgonderzoek. Zo blijkt dat legionella relatief vaak voorkomt bij mestverwerking en in de papierindustrie. Bij levensmiddelenbedrijven die met dierlijke ingrediënten werken komt legionella vaker voor dan bij levensmiddelenbedrijven die met plantaardige ingrediënten werken.
Risicofactoren
Algemeen wordt aangenomen dat de watertemperatuur een belangrijke risicofactor is voor groei van legionella. Uit het onderzoek blijkt echter dat de legionellaconcentraties binnen het temperatuurbereik van 30°C - 38°C zeer sterk uiteenlopen. Voorts blijkt legionellagroei te worden gefaciliteerd in aanwezigheid van bepaalde stoffen. Het type beluchting is één van de factoren die bepalend is voor het risico op verspreiding van aerosolen. Bij fijne bellenbeluchting komen bijvoorbeeld minder aerosolen vrij dan bij grove bellenbeluchting. Bij de zuiveringen die beluchting toepassen, is bij 24% het belucht bassin deels of volledig afgedekt.
Verfijnen risico-indeling en aanpak
De onderzoeksresultaten vormen een goede eerste stap richting een beter begrip van de relatie tussen waterzuivering en groei en verspreiding van legionella. Er zijn echter nog tal van kennislacunes die in de komende jaren moeten worden opgevuld. Dit betreft niet alleen de groei van legionella maar zeker ook de verspreiding ervan. Meer onderzoek is nodig om te komen tot een beter begrip van groei en verspreiding van legionella en een verfijndere risico-indeling en aanpak door middel van maatregelen.
Handreiking
Het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat heeft besloten om te komen tot een Handreiking legionella in waterzuiveringsinstallaties. Dit geschiedt in samenwerking met relevante partijen waaronder VEMW. De handreiking moet een handelingskader bieden voor bevoegde gezagen én bedrijven. Dit initiatief is een belangrijke stap naar het stellen van reële doelvoorschriften en (kosten)effectieve maatregelen.