Beurs moet waterstofmarkt aanjagen
Succes afhankelijk van mogelijkheden en randvoorwaarden
Een waterstofbeurs, naar het voorbeeld van de stroom- en gasbeurzen, kan helpen om een markt voor klimaatneutrale waterstof aan te jagen. Een waterstofbeurs zou in stappen gerealiseerd kunnen worden en fasegewijs kunnen meegroeien met de opbouw van een markt voor klimaatneutrale waterstof. Na een verkennende studie laten Gasunie en de havenbedrijven van Rotterdam, Amsterdam, Groningen en North Sea Port een definitiestudie uitvoeren naar de praktische opzet van een beurs. Die studie gaat maximaal een jaar duren. VEMW is verheugd over dit initiatief en is benieuwd naar de invulling van de noodzakelijke randvoorwaarden zoals de toegang, rechtsbescherming en reglementen.
Verkenning
Gasunie en de havenbedrijven van Rotterdam, Amsterdam, Groningen en North Sea Port (Vlissingen, Terneuzen en Gent) hebben een verkennende studie ‘Een waterstofbeurs voor het Klimaat’ laten uitvoeren en gisteren aangeboden aan de minister van EZK. De studie geeft een visie op een stapsgewijze opbouw van een waterstofbeurs, meegroeiend met de waterstofmarkt en de ontwikkeling van een waterstof infrastructuur. Nederland heeft een track record op het gebied van energiebeurzen: als ontwerper van het systeem van marktkoppeling van de Europese stroombeurzen en de totstandbrenging van de - inmiddels leidende - gasmarkt in Europa. De onderzoekers verwachten dat de waterstofmarkt het midden houdt tussen de elektriciteitsmarkt en de gasmarkt wat betreft volatiliteit en tijdsdynamiek. Nederland heeft een aantal voordelen met haar ligging aan zee (wind-op-zee, zeehavens), de uitgebreide infrastructuur (pijpleidingen, vaarwegen, spoor en weg), een grote industriële sector en een doelmatige benadering van duurzame energie. De initiatiefnemers van de verkennende waterstofbeurs studie starten een vervolgonderzoek (‘definitiestudie’) dat maximaal een jaar duren.
In het project Hyway27 onderzoeken het Rijk, Gasunie, TenneT en het havenbedrijf Rotterdam in samenwerking met partijen of, en onder welke voorwaarden, een deel van het (aard)gasnet kan worden ingezet voor het transport en de distributie van waterstof. In het eerste kwartaal van 2021 worden de resultaten van het HyWay-onderzoek verwacht. Gasnetbeheerder GTS schat in haar Investeringsplan de ombouwkosten voor een ‘waterstof backbone’ op 1,7 mrd euro. Daar komen nog kosten bij voor de waarde van de aardgasinfrastructuur die wordt overgeheveld naar de waterstofvoorziening.
Randvoorwaarden
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “de industrie heeft voor de invulling van de klimaatdoelstellingen niet alleen hernieuwbare elektriciteit nodig maar ook klimaatneutrale moleculen. Om in haar energiebehoefte te voorzien en als grondstof voor de productie van onder meer staal, kunstmest, kunststoffen en chemicaliën en (transport)brandstoffen. Waterstof is een belangrijke gegadigde om in die klimaatneutrale moleculen te voorzien. De ontwikkeling van een waterstofmarkt draagt bij aan een betaalbare voorziening op basis van vraag en aanbod, mits de benodigde investeringen in de infrastructuur worden gedaan. Essentieel voor iedere markt is het vertrouwen dat de marktspelers hebben in de uitkomsten van die markt. Vanwege het bijzondere karakter van een leidinggebonden waterstofmarkt is een goede regeling van de toegang tot de infrastructuur essentieel. Dat leert ruim twintig jaar ervaring met elektriciteit en aardgas. De oprichting van een beurs kan vervolgens helpen om een liquide markt te ontwikkelen. VEMW steunt dan ook het initiatief van Gasunie en de havenbedrijven van harte. Met een heel belangrijke kanttekening, en dat is de invulling van de randvoorwaarden die gaan gelden voor de transparantie, de toegang tot de markt, de inrichting van de beurs inclusief reglement, en de rechtsbescherming.”