NEa keert 40,5 mln emissierechten uit aan Nederlandse bedrijven

Emissiehandel
Het belangrijkste instrument voor het terugdringen van broeikasgasemissies is het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS). Dat systeem kent een emissieplafond en voorziet in 40 procent emissiereductie in 2030 ten opzichte van 2005. Voor de elektriciteitsproductie moeten emissierechten gekocht worden op een veiling. Grote industriële bedrijven die brandstof verbranden in een installatie van meer dan 20 MW_th kunnen voor een deel gratis emissierechten krijgen. Dit gebeurt op basis van historische productie en verbruik gegevens en een zogenaamde productbenchmark, of een fall-back benchmark zoals voor de productie van warmte (stoom). Deze hoeveelheid is voor alle deelnemers op basis van historische productiegegevens vastgesteld tot en met 2020 in het Nationaal Toewijzingsbesluit (NTB), dat door de Nederlandse Emissie autoriteit NEa aan het begin van elk kalenderjaar wordt vastgesteld. Het verschil tussen de daadwerkelijke uitstoot en de toegewezen gratis emissierechten moet worden bijgekocht door bedrijven. Veranderingen binnen bedrijven kunnen vanaf volgend jaar leiden tot aanpassing van de gratis toewijzing. In Nederland vallen zo’n 350 bedrijven onder het EU-ETS. De toewijzing vindt overigens in alle Europese landen op dezelfde manier plaats.

Minder gratis rechten
De NEa heeft aan 346 Nederlandse bedrijven die deelnemen aan het EU-ETS 40,5 miljoen emissierechten uitgekeerd, met een totale dagwaarde van ca. 1 miljard euro. Het totale aantal uitgekeerde emissierechten neemt jaarlijks af. In 2015 was het aantal uitgekeerde rechten nog 46 miljoen. Deze afname hangt samen met de jaarlijkse daling van de hoeveelheid CO₂ die alle Europese ETS bedrijven samen mogen uitstoten. Deze maximale CO₂-uitstoot daalt sinds 2013 ieder jaar met 1,74 procent, en daalt vanaf 2021 ieder jaar met 2,2 procent. Omdat het aantal gratis rechten jaarlijks afneemt moeten bedrijven die hun CO₂-uitstoot niet verminderen op termijn steeds meer emissierechten bijkopen. Bedrijven kunnen rechten kopen van andere bedrijven die rechten overhouden, op marktplatforms of op veilingen. Het emissiehandelssysteem stimuleert zo bedrijven schoner te gaan produceren en de CO₂-uitstoot terug te dringen.

Indirecte kostencompensatie
De opbrengsten van geveilde emissierechten gaan naar de Nederlandse Staat. Die opbrengsten worden – deels – gebruikt voor de zogenaamde indirecte kostencompensatie. Het budget voor de regeling indirecte kostencompensatie is opgeschroefd van 50 via 72 naar 105 miljoen euro (uitkeringsjaar 2020). Belangrijkste reden is de fors gestegen CO₂-prijs. Uitkering vindt plaats aan bedrijven die deelnemen aan het emissiehandelssysteem ETS en het MEE-convenant (Meerjarenafspraak energie-efficiency ETS-ondernemingen) over de hogere elektriciteitskosten die een gevolg zijn van doorbelaste ETS-kosten die gemaakt zijn in het voorgaande jaar. De compensatie vindt plaats omdat zij deze hogere kosten niet in hun product prijzen kunnen doorrekenen zonder een aanzienlijk verlies van marktaandeel. Hiermee wordt voorkomen dat hun concurrentiepositie verslechtert t.o.v. bedrijven die opereren in landen waar geen hogere elektriciteitsprijzen gelden door doorberekende CO₂-kosten. Bedrijven die in aanmerking komen voor de regeling kunnen tot en met 15 april 2020 een aanvraag doen voor volgend jaar. Dit kan via de website van de RVO.