Rapport Berenschot "Vergelijking zes warmtenetten met verschillende ketenstructuur"
Aan de hand van interviews is een vergelijkend onderzoek gedaan naar zes warmtenetten in Nederland, met de of er o.b.v. deze warmtenetten causale relaties vast te stellen zijn tussen enerzijds ketenstructuur en anderzijds realisatiekracht en de publieke belangen betaalbaarheid, leveringszekerheid en duurzaamheid.
De nieuwe wet collectieve warmtevoorziening (Wcw) is in ontwikkeling. Er bestaat onder stakeholders brede steun voor grote delen van het wetsvoorstel, zoals onder meer regie voor gemeenten, CO2-normering en het vervangen van de gasreferentie (NMDA) in de tariefregulering door kostprijs-plus. Stakeholders verschillen echter nog van mening over de gewenste marktordening (ketenstructuur) van warmtenetten in Nederland. Minister Jetten voor Klimaat en Energie wil na de zomer hierover een beslissing nemen.
In de consultatieversie van de Wcw van 2021 is gekozen voor het uitgangspunt van integrale aansturing van de warmteketen, vanwege de fysieke en economische kenmerken van een warmtesysteem. De publieke belangen (duurzaamheid, betaalbaarheid en leveringszekerheid) zouden geborgd moeten worden door middel van regulering (zoals bijvoorbeeld tariefregulering). Een deel van de gemeenten in Nederland heeft echter aangegeven dat zij de publieke belangen willen borgen door warmtenetten in publiek eigendom te brengen. In dat geval ontstaat een splitsing van verantwoordelijkheden tussen een warmtenetbedrijf en een warmteleveringsbedrijf (indien de laatste in private handen is). Een belangrijke vraag die deze discussie oproept, is of de snelheid van de warmtetransitie baat heeft bij het voorschrijven van één marktordeningsmodel of juist baat heeft bij keuzevrijheid voor gemeenten en marktpartijen om op lokaal niveau zelf invulling te kunnen geven aan de gewenste samenwerkings- of marktvorm.
Binnen deze context heeft Berenschot in opdracht van een aantal warmtebedrijven een vergelijkend onderzoek uitgevoerd naar een zestal warmtenetten in Nederland. Het doel van dit onderzoek is een objectieve vergelijking van verschillende warmtesystemen in governance en marktordening/ketenstructuur (gesplitst vs. integraal) op het gebied van:
- de realisatiekracht;
- de publieke belangen (betaalbaarheid, leveringszekerheid en duurzaamheid)
Hierbij is gekeken naar warmtenetten die enigszins vergelijkbaar zijn in omvang en omstandigheden, hoewel deze warmtenetten een sterk lokaal karakter hebben en in die zin uniek zijn.