Van elke 7 tot 8 warmte-koude opslagsystemen (30 van de 230 WKO-systemen) in Nederland werkt er één niet zonder problemen. Dit blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM).
Warme-koude-opslag
WKO-systemen zijn systemen waarbij energie in de vorm van warmte en koude opgeslagen in de bodem gebruikt wordt om gebouwen zoals woningen, apparementen, kantoren en ziekenhuizen te verwarmen en/of te koelen. Watervoerende lagen in de bodem ('aquifers') laten zich goed gebruiken om warmte en koude in op te slaan. In de zomer om gebouwen te koelen, in de winter om gebouwen te verwarmen.
Het koelen met grondwater kan direct. Voor verwarming wordt een zogenaamde warmtepomp op de bron aangesloten. In de praktijk wordt via WKO zo'n 0,9 PJ aan warmte geleverd en zijn besparingen van 95 procent op koeling en 40-50 procent op verwarming mogelijk. Bovendien wordt de emissie van broeikasgassen navenant gereduceerd.
Onderzoek
Aanleiding voor het onderzoek is dat ACM regelmatig klachten krijgt over storingen bij WKO-systemen. Door gesprekken met groepen van gebruikers en met verschillende leveranciers van WKO-systemen heeft de toezichhouder zich een beeld gevormd van de aard en omvang van de problemen. ACM heeft nu onderzoek naar WKO-systemen laten uitvoeren om een beter inzicht te krijgen in de technische oorzaken van problemen met WKO-systemen.
Exploitanten van WKO-systemen die door de onderzoekers benaderd zijn geven aan dat er bij 20 netten af en toe storingen voorkomen. Bij 10 WKO-systemen doen zich grotere problemen voor, de meeste van deze systemen zijn vóór 2013 aangelegd. Het onderzoek maakt volgens de ACM duidelijk waar in de aanleg en exploitatie problemen kunnen ontstaan.
Uit de geanalyseerde data blijkt dat exploitanten gemiddeld 3 tot 20 uur per jaar per project geen warmte/koude kunnen leveren door storingen in de energiecentrale. De energiecentrale is de energetische link tussen het grondwatersysteem en het distributiesysteem. Er zijn probleemgevallen waar meerdere storingen per jaar voorkomen.
De meeste problemen ten aanzien van leveringsonderbreking ontstaan door verminderde werking of beschikbaarheid van het distributiesysteem. Problemen in het distributiesysteem worden veelal veroorzaakt door slecht ontwerp of een verminderde waterkwaliteit.
Het deel van het afgiftesysteem achter de afleverset - de binneninstallatie - valt doorgaans niet onder de verantwoordelijkheid van de energieleverancier. Wanneer een gebouw onvoldoende warm wordt, kan dit (ook) liggen aan het ontwerp van de binneninstallatie, waaronder ontwerpfouten, aanlegfouten of onderhoud van de installatie. Ook de woninginrichting kan een rol spelen.
Aanscherping
De onderzoekers doen suggesties om de positie van de consument te versterken door middel van gebruik van slimme meters en het ‘omkeren van de bewijslast’. Consumenten die klachten over de levering van warmte hebben moeten nu nog zelf aantonen dat het WKO-systeem niet naar behoren werkt. In de Warmtewet is weliswaar geregeld dat een warmteleverancier moet zorgen voor warmte van goede kwaliteit en voor betrouwbare levering, maar nièt wat dit concreet inhoudt. Dat maakt handhaving in concrete situaties lastig. De ACM heeft dan ook bij de wetgever aandacht gevraagd voor de problemen, en aanbevelingen gedaan voor aanscherping van wet- en regelgeving, en de invulling van de nu geldende normen over betrouwbare levering en betrouwbare dienstverlening.