Kabinet kondigt eerste fase gascrisis af
Tijdelijke gasbesparingstender industrie onderdeel maatregelen pakket
Het kabinet heeft de eerste fase van het Bescherm- en Herstelplan Gas (BH-G) in werking laten treden. Deze stap volgt op de forse reductie van Russisch Gas (60%) uit de Nordstream pijpleiding en moet Nederland zo goed mogelijk voorbereiden op de winterperiode die over ruim 3 maanden ingaat. Het kabinet heft per direct de productiebeperking (35%) voor kolencentrales op om gas te besparen voor het vullen van de gasopslagen, kondigt een nationaal doel voor energiebesparing aan, alsmede een tijdelijke gasbesparingstender voor de grootverbruikers. VEMW stelt vast dat het kabinet de ernst van de gascrisis inziet en noodzakelijke gasbesparende maatregelen neemt.
Vroegtijdige waarschuwing
In het BH-G staan de maatregelen opgenomen die Nederland kan nemen als er een tekort aan gas dreigt. De ‘vroegtijdige waarschuwing’ is de eerste van in totaal drie crisisniveaus. Er zijn nu geen acute gastekorten in Nederland, maar de teruglopende gasleveringen kunnen wel gevolgen hebben. Bijvoorbeeld voor de energieprijzen en voor het vullen van de gasopslagen in Nederland en Noordwest Europa, dat nodig is om zeker te zijn dat er voldoende gas beschikbaar is voor de komende winterperiode. Met het afkondigen van het eerste niveau van een gascrisis moeten gasbedrijven dagelijks aanvullende gedetailleerde informatie aanleveren over actuele gasleveringen en -voorraden t.b.v. monitoring en besluitvorming over aanvullende maatregelen.
Energiebesparing
De urgentie om energie te besparen is door de teruglopende leveringen van Russisch gas nog verder toegenomen. Het kabinet doet daarom een dringende oproep aan bedrijven en huishoudens om zoveel mogelijk energie te (blijven) besparen, ook in de zomer. Op 4 juli gaat de Energiebesparingscampagne ‘Zet ook de knop om’ verder met nieuwe besparingsadviezen voor bedrijven en huishoudens die zijn gericht op de zomerperiode. Onderdeel van de campagne voor bedrijven is een tool voor het MKB waarmee ondernemers direct kunnen zien welke energiebesparings- en verduurzamingsmaatregelen zij in hun bedrijf kunnen nemen en welke subsidies daarvoor beschikbaar zijn.
Het kabinet scherpt daarnaast de energiebesparingsplicht voor bedrijven aan en zal een nationaal doel voor energiebesparing uitwerken. De erkende maatregelenlijst zal worden uitgebreid en de handhaving wordt aangescherpt. Daarnaast wordt met de industrie een plan uitgewerkt om de industrie te verleiden om meer energie te besparen te besparen door drempels die de besparing remmen of tegenhouden te identificeren en weg te nemen.
Het kabinet werkt in overleg met de industrie op korte termijn een tijdelijke gasbesparingstender uit waarmee grote gasverbruikers een financiële prikkel krijgen om hun gasverbruik te verminderen. VEMW heeft aangedrongen op zo’n regeling om zoveel mogelijk te voorkomen dat bedrijven – als laatste redmiddel in het maatregelenpakket – gedwongen moeten afschakelen. Dat leidt namelijk tot grote verstoringen van de voorziening, maatschappelijke ontwrichting en grote schade voor bedrijven en economie.
Kolencentrales en Groningengas
Omdat het risico op gastekorten groter is geworden heeft het kabinet besloten per direct de productiebeperking voor kolencentrales voor 2022 tot en met 2024 in te trekken. Dat betekent dat de kolencentrales weer op vol vermogen mogen produceren, waardoor er minder gas nodig is voor de productie van elektriciteit door gascentrales. Hiermee wordt het risico op gastekorten kleiner en kan het makkelijker worden om de gasopslagen in Nederland en Europa te vullen. Het doel is daarbij om de gasopslagen in Nederland dit jaar verder te vullen dan Europees is afgesproken. Het kabinet komt binnenkort met aanvullende maatregelen om de extra CO2-uitstoot van de kolencentrales te compenseren.
Het kabinet besluit ook het Groningenveld in oktober dit jaar op de waakvlam te zetten, en wil het veld in 2023 kunnen sluiten. Vanwege de onzekere geopolitieke ontwikkelingen is er voor gekozen om dit jaar nog geen putten definitief te sluiten.
Verstandig
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW: “het is goed dat het kabinet de ernst van de gascrisis inziet en in navolging van Duitsland en andere landen noodzakelijke gasbesparende maatregelen neemt. We hebben sinds het begin van de oorlog aangedrongen om de productiebeperking voor de kolencentrales tijdelijk op te heffen en het Groningenveld achter de hand te houden als noodmaatregel. We zijn dan ook blij dat het kabinet deze stappen nu heeft gezet. Dat geldt ook voor ons pleidooi om de hele industrie in staat te stellen om - naast besparingsverplichtingen - in te zetten op doelmatige oplossingen, waarbij in overleg met de industrie en andere grootverbruikers wordt onderzocht welk bedrijf wanneer en hoeveel gasverbruik kan terugdringen door energiebesparingsmogelijkheden, elektrificatie van de warmtevraag en een vrijwillige terugregeling van het gasverbruik. Daar waar dat voor een specifiek bedrijf technisch en veilig kan, doelmatig is en economisch - en in de voortbrengingsketen - verantwoord met een passende vergoeding. Een tenderregeling, waarbij de beschikbare middelen doelmatig worden ingezet zoals we ook zien bij de vulling van de gasbergingen, het leveren van noodvermogen elektriciteit en de SDE++ subsidieregeling voor CO2-reductie. Wij zijn graag bereid om over zo’n regeling mee te denken vanuit de overtuiging dat we het samen moeten doen in de keten, en zo de gezamenlijke opdracht kunnen verbreden, verdiepen en versnellen.”
VEMW, 21 juni 2022