ACM publiceert een beslisboom netwerken
Doel: voorkómen van onbedoelde elektriciteits- of gasnetwerken
Voor ieder elektriciteits- en gasnetwerk moet volgens de wet een beheerder aangewezen worden, óók als het een ‘particulier net’ betreft. De ACM heeft – op basis van de huidige wettelijke regels - een handige beslisboom gepubliceerd om eenvoudig vast te kunnen stellen of er sprake is van – de vorming van – een net. Het is voor aangeslotenen op een openbaar net belangrijk om te weten wanneer zij onbedoeld zelf een net creëren. Wie onbedoeld een net creëert, zal namelijk het beheer aan een openbare netbeheerder moeten overdragen of het net moeten ontbinden (derde aansluiten op een openbaar net), tenzij een directe lijn (DL) of een ontheffingsaanvraag voor een gesloten distributiesysteem (GDS) uitkomst biedt.
Rechtszekerheid
Voor een elektriciteits- of gasnetwerk moet altijd een netbeheerder worden aangewezen. Voor de openbare netten zijn dit: Coteq, Rendo, Westland Infra, Liander, Stedin, Enexis, Enduris, TenneT en GTS. Partijen die zich in het netgebied van een openbaar netbeheerder bevinden, mogen richting de relevante netbeheerder het recht op derdentoegang tot dat net afdwingen: als derde mogen zij gebruik maken van de infrastructuur van de netbeheerder om toegang tot de markt voor elektriciteit of aardgas te verkrijgen. Aangeslotenen op een gesloten distributiesysteem (GDS) kunnen hun recht op markttoegang afdwingen richting de GDS-ontheffinghouder. Op een illegaal net waar geen netbeheerder is aangewezen, kunnen aangeslotenen geen markttoegang afdwingen.
Daarnaast hebben aangeslotenen op netten rechten die hen beschermen tegen machtsmisbruik door de (al dan niet openbare) netbeheerder, waarvan zij afhankelijk zijn. Leveringszekerheid, veiligheid, en betaalbaarheid van de netten worden gecontroleerd, kwaliteitscriteria worden bewaakt en spelregels voor bijv. congestie worden vastgesteld. De toezichthouder ACM ziet toe op naleving van deze regels en vereisten door openbare netbeheerders en ontheffinghouders. Ontheffinghouders worden behandeld als ‘netbeheerder-light’ en zijn van sommige regels ontheven.
WOZ-beschikking
Een netwerk ontstaat zodra zich achter één aansluiting meerdere WOZ-objecten bevinden. Daarbij vormt de WOZ-beschikking het uitgangspunt. Voor een netwerk moet altijd een netbeheerder worden aangewezen, zodat aangeslotenen op het net rechtszekerheid genieten en om te borgen dat het net aan veiligheidsvereisten voldoet. Een veelvoorkomende fout is het onbedoeld creëren van een net door het vestigen van een opstalrecht, leidend tot meerdere WOZ-objecten achter de aansluiting. In de praktijk gebeurt dit vaak bij het plaatsen van zonnepanelen van derden, waarvoor een opstalrecht door de eigenaar van de panelen wordt gevestigd. Indien er geen netbeheerder voor het gecreëerde net is aangewezen of geen ontheffing daarvoor is geregeld, voldoet men niet aan de wet.
GDS, DL, of openbaar net
Wanneer onbedoeld een net is gecreëerd, is een aantal opties mogelijk om de situatie op te lossen. De eerste mogelijkheid is het aanvragen van een ontheffing voor een gesloten distributiesysteem (GDS). Een GDS staat de ontheffinghouder toe een eigen net te beheren. Voor het krijgen van een ontheffing moet een ontheffingsaanvraag bij de ACM worden ingediend en moet aan een aantal strenge vereisten worden voldaan. Ook moet de aanvraag op een van de slechts twee toegestane ontheffingsgronden worden gebaseerd: het net distribueert elektriciteit/aardgas primair t.b.v. de aanvrager of de productieprocessen van aangeslotenen op het net zijn om technische redenen geïntegreerd.
Een alternatief is het melden van een directe lijn. Een producent kan een directe lijn melden als hij met zijn elektriciteitsproductie-installatie voorziet in de elektriciteitsbehoefte van een of meerdere verbruikers. Een directe lijn is vrijgesteld van veel administratieve lasten.
De laatste optie is het ontbinden van het net en het beheer over te dragen aan een openbare netbeheerder. Daarmee wordt het gecreëerde net onderdeel van het openbare elektriciteits- dan wel aardgasnetwerk.
VEMW, 12 juli 2021